Idee powstania pomników ofiar Grudnia 1970 roku, notatki, wycinki prasowe, sygn. AKKS 347/30/227
Zbliża się 50. rocznica wydarzeń określanych w Polsce mianem „Grudnia`70”. Z tej okazji prezentujemy kolejny fragment zasobu przechowywanego w Archiwum Historycznym Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Mowa tu o skanach przedstawiających zawartość jednostki archiwalnej zatytułowanej: Idee powstania Pomników Ofiar Grudnia 1970 roku. Jednostka stanowi element zespołu akt Społecznego Komitetu Budowy Pomników Ofiar Grudnia 1970 roku w Gdyni, składają się na nią ulotki i wycinki prasowe. Sam zespół jest jednym z większych przechowywanych w ramach naszego archiwum. Składa się z 305 zinwentaryzowanych jednostek archiwalnych, które zajmują na półkach trzy metry bieżące. Zespół podzielony został na trzy serie – Zebranie Członków, Zarząd i Komisję Rewizyjną – odzwierciedlające działalność Komitetu w latach 1980 – 2005.
Prezentowane skany dotyczą drugiego z kolei Pomnika Ofiar Grudnia 1970 roku w Gdyni, wzniesionego w 1993 r. przy alei Piłsudskiego w pobliżu budynku Urzędu Miejskiego. (Pierwszy z gdyńskich pomników powstał już 1980 r. nieopodal przystanku SKM Stocznia-Gdynia.). W omawianej jednostce archiwalnej znajdują się m. in. teczka ze zdjęciem pomnika w Gdyni, ulotki z fotografią makiety monumentu i apele Społecznego Komitetu Budowy Pomników Ofiar Grudnia 1970 w Gdyni. Są tu także liczne wycinki prasowe, m. in. z „Tygodnika „Solidarności”, „Kuriera Gdyńskiego”, „Dziennika Bałtyckiego” oraz „Prawa i Życia”. Materiały te, ukazały się w latach 1990-1993.
W zbiorze ulotek Społecznego Komitetu Budowy Pomników Ofiar Grudnia 1970 w Gdyni znajduje się m. in. uzasadnienie konieczności wzniesienia drugiego monumentu upamiętniający ofiary Grudnia. W treści ulotek odwoływano się do najnowszej historii. Przypomniano tragiczne wydarzenia, które rozegrały się na ulicach Gdyni w dniach 15 – 17 grudnia 1970 r. Zaznaczono, że to właśnie w tym mieście, 15 grudnia 1970 r., zostało podpisane pierwsze w Polsce porozumienie pomiędzy władzą (reprezentowaną przez Przewodniczącego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej i jego zastępców) a komitetem strajkowym (składającym się z reprezentantów czterech największych gdyńskich zakładów pracy). Jeszcze tego samego dnia o północy aresztowani zostali członkowie Głównego Komitetu Strajkowego miasta Gdyni. W ulotkach wskazano także lokalizację przyszłego pomnika, tj. przy Urzędzie Miejskim w Gdyni.
Opisywana jednostka archiwalna zawiera także wycinki artykułów autorstwa Izabelli Greczanik-Filipp oraz Wiesławy Kwiatkowskiej. Teksty o tytułach „Archiwa nadal zamknięte. Pomnik i oskarżenie”, „Śledztwo w sprawie Grudnia`70 częściowo umorzone. Hańba” dotyczącą m. in. nieprawidłowo przeprowadzonego śledztwa w sprawie Grudnia 1970 w Gdańsku, Gdyni, Elblągu oraz Szczecinie, konfiskaty materiałów źródłowych dotyczących tego wydarzenia, próbie wymazania tej zbrodni ze świadomości społeczeństwa. Natomiast teksty tych samych autorek pt. „Pomnik Ofiar Grudnia”, „Na Pomnik Ofiar Grudnia 1970”, „Hołd dla poległych przestroga dla żywych”, „Tu stanie Pomnik!” i „Miasto pomników w budowie. Deklaracja zamiast monumentu” opisują szanse realizacji budowy drugiego pomnika w Gdyni poświęconego Ofiarom Grudnia 1970 roku.
Czytelnia Archiwum Historycznego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”
Osoby, które chciałyby skorzystać z materiałów archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Historycznym Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” prosimy o kontakt poprzez e-mail: .
/Łukasz Grochowski, Archiwum Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”/
