(15 I 1919 – 25 IX 1994)
Józef Stanisław Wiśniewski był historykiem, nauczycielem i archiwistą. Urodził się 15 I 1919 r. w Karczewku (w powiecie gnieźnieńskim), jako syn Jana i Władysławy z domu Woźniak.
Początkowo uczęszczał do szkoły powszechnej nr 5 w Karczewku, jednak edukację podstawową zakończył w Tczewie w 1933 r. Również w Tczewie kontynuował naukę w Państwowym Gimnazjum Męskim, gdzie w 1937 r. zdał małą maturę. Następnie podjął naukę w Państwowym Liceum Pedagogicznym w Grudziądzu.
Po wybuchu II wojny światowej przez dwa lata pracował w Wielkopolsce jako murarz, a następnie jako robotnik rolny. W maju 1944 r. skierowano go do prac przymusowych w okolice Hamburga i na pogranicze niemiecko-duńskie. Z prac przymusowych powrócił w październiku 1944 r. i nadal pracował jako murarz w Brodowie (powiat Środa Wielkopolska). Ze względu na wykształcenie pedagogiczne od lutego do maja 1945 r. pełnił funkcję kierownika szkoły wiejskiej w Kleszczewie, kontynuując jednocześnie przerwaną naukę w Państwowym Liceum Pedagogicznym w Wągrowcu. Egzamin dojrzałości złożył 31 VIII 1945 r.
We wrześniu 1945 r. przeniósł się na Pomorze Gdańskie, gdzie do października 1947 r. pracował jako nauczyciel j. polskiego i kierownik szkół w Lubiszewie i Lichnowach pod Gdańskiem. 1 X 1947 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Po uzyskaniu dyplomu magistra pedagogiki (grudzień 1951 r.) pełnił czasowo funkcję kierownika internatu przy Państwowym Zakładzie Wychowawczym w Malborku, a od lipca 1952 r. do sierpnia 1953 r. referenta w Wydziale Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Malborku, a następnie, do sierpnia 1955 r. podinspektora szkolnictwa podstawowego w Wydziale Oświaty Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku.
Pracę w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Gdańsku rozpoczął 25 VIII 1955 r. na stanowisku kierownika Oddziału Akt Specjalnych. Z instytucją tą był związany aż do przejścia na emeryturę. W 1957 r. podjął studia historyczne na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pracę dyplomową pt. „Pierwsza lokacja Gdańska” obronił w 1963 r. Od czerwca 1966 r. pracował w charakterze asystenta naukowo-badawczego i brał udział w pracach związanych z nadzorem nad narastającym zasobem archiwalnym. Kontynuował też swą edukację i obronił pracę doktorską pt. „Działalność Sejmu Gdańskiego w latach 1920–1927” na UAM. Angażował się w działalność społeczną – był członkiem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, współorganizował gdański Oddział SAP i w latach 1965-1969 oraz 1972-1984 był członkiem jego Zarządu. Prowadził kursy dla archiwistów zakładowych (w latach 1966–1990).
W trakcie swojej pracy archiwalnej zinwentaryzował, opracował i opatrzył wstępami kilkanaście zespołów akt, w tym m.in.: Kuratorium Okręgu Szkolnego Gdańskiego w Gdańsku 1945–1950 oraz Starostwa Gdańskiego w Pruszczu Gdańskim 1945–1950.
Publikował artykuły o charakterze naukowym i popularyzatorskim, m.in. na temat historii Gdańska: Lokacja Gdańska („Litery” 1966); Źródła do dziejów Wolnego Miasta Gdańska („Jantarowe Szlaki”); Posłowie polscy na I kadencję Sejmu Wolnego Miasta Gdańska („Dziennik Bałtycki”, 6 I 1978), jak i z dziedziny archiwistyki: Działalność archiwistów zakładowych, absolwentów Korespondencyjnego Kursu Archiwalnego w Gdańsku w latach 1966–1967 („Archiwista”, nr 2/13); Informacje o stanie archiwów szkół wyższych oraz instytutów naukowo-badawczych Trójmiasta („Archiwista” nr 3/14).
Zmarł 25 IX 1994 r., pochowany został na cmentarzu katolickim w Tczewie.
Opracowano na podstawie:
Stanisław Flis: Józef Stanisław Wiśniewski — wspomnienie pośmiertne, „Archeion” 1997, t. 98, s. 342–343.
Jolanta Musiał: Józef Wiśniewski [w:] Pół wieku Stowarzyszenia Archiwistów Polskich w Gdańsku 1965-2015, red. S. Kościelak i M. Płuciennik, Gdańsk 2015, s. 41-42.